4. Jism qiya tekislikda 15 N kuch ta'sirida ko'tarildi. Jism og'irligi 16 N qiya tekislik balandligi 5 m , uzunligi \( 6,4 \mathrm{~m} \). Qiya tekislikning FIKini toping

Qiya tekislikning FIK (friksion koeffitsienti) ni topish uchun avval jismning qiya tekislikda ko'tarilishida ta'sir etuvchi kuchlarni tahlil qilishimiz kerak. 1. **Jismning og'irligi**: \( W = 16 \, \text{N} \) 2. **Ko'tarilish kuchi**: \( F = 15 \, \text{N} \) 3. **Qiya tekislik balandligi**: \( h = 5 \, \text{m} \) 4. **Qiya tekislik uzunligi**: \( L = 6.4 \, \text{m} \) Qiya tekislikning burchagini topish uchun Pifagor teoremasidan foydalanamiz: \[ \sin(\theta) = \frac{h}{L} = \frac{5}{6.4} \] Burchakni hisoblash: \[ \theta = \arcsin\left(\frac{5}{6.4}\right) \approx 0.6947 \, \text{rad} \approx 39.8^\circ \] Jismning og'irligi qiya tekislikda quyidagi komponentlarga bo'linadi: - **Tenglama**: \( W_{\perp} = W \cdot \cos(\theta) \) - **Qiya tekislik bo'ylab og'irlik kuchi**: \( W_{\parallel} = W \cdot \sin(\theta) \) Bu yerda \( W_{\perp} \) normal kuch, \( W_{\parallel} \) esa qiya tekislik bo'ylab og'irlik kuchidir. Hisoblaymiz: \[ W_{\perp} = 16 \cdot \cos(39.8^\circ) \approx 16 \cdot 0.7771 \approx 12.43 \, \text{N} \] \[ W_{\parallel} = 16 \cdot \sin(39.8^\circ) \approx 16 \cdot 0.6340 \approx 10.14 \, \text{N} \] Endi, qiya tekislikda jismni ko'tarish uchun ta'sir etuvchi kuchlar: \[ F - W_{\parallel} - F_{friks} = 0 \] Bu yerda \( F_{friks} \) friksion kuchdir. Shunday qilib, friksion kuchni topamiz: \[ F_{friks} = F - W_{\parallel} = 15 - 10.14 \approx 4.86 \, \text{N} \] Friksion kuchni topgach, FIK ni hisoblash uchun normal kuchni bilishimiz kerak: \[ FIK = \frac{F_{friks}}{W_{\perp}} = \frac{4.86}{12.43} \approx 0.39 \] Natijada, qiya tekislikning friksion koeffitsienti (FIK) taxminan \( 0.39 \) ga teng.